Tramwaje nocne w Bydgoszczy

[mc_pele]

Tramwaje nocne w Bydgoszczy uruchomione zostały w lutym 1948. Mimo przekształcenia w tym samym roku numeracji linii dziennych z literowych na cyfrowe linie nocne nie otrzymały żadnej numeracji. Po jednej brygadzie kursowały na trasach:

- Dworzec PKP - Gdańska - Chodkiewicza - Bielawy
- Dworzec PKP - Mostowa - Stary Rynek - Długa - Świętej Trójcy - Grunwaldzka - Okole
- Dworzec PKP - Jagiellońska - Fordońska - Bartodzieje Wielkie

Co ciekawe tramwaje były zsynchronizowane z rozkładem jazdy pociągów stacji Bydgoszcz Główna, rozkład dla wszystkich linii był taki sam.

odjazdy z Dworca PKP

23-40
0-30
1-42
2-
3-05
4-05

odjazdy z Okola, Bielaw i Bart. Wlk.

0-01
1-00
2-05
3-38
4-45


Niestety z powodu niskiej frekwencji wszystkie kursy zostały skasowane już miesiąc po uruchomieniu.

CDN

[Mateusz Machel]

Bart. Wlk.

Gdzie była pętla Bartodzieje Wielkie? Szkoda, że historia nocnych tramów w Bydgoszczy jest tak krótka.

[Kamil3836]

Bart. Wlk.

Gdzie była pętla Bartodzieje Wielkie? Szkoda, że historia nocnych tramów w Bydgoszczy jest tak krótka.

To chyba była pętla Bałtycka.

[Jakub Sobel]

Bartodzieje Wielkie, to chyba dzisiejsza Bałtycka.

[heimat]

Gdzie była pętla Bartodzieje Wielkie? Szkoda, że historia nocnych tramów w Bydgoszczy jest tak krótka.

Bartodzieje Wielkie to obszar ograniczony ulicami Kijowską, Inwalidów, Gajową i Brdą
Tory biegły ulicą Chodkiewicza do ul. Głowackiego. A wystarczyło do Wikipedii zajrzeć ;)
http://pl.wikipedia.org/wiki/Tramwaje_w_Bydgoszczy rok 1936

Innymi słowy ni mniej ni więcej tylko pętla Bielawy

[Mateusz Machel]

Dzięki za wyczerpujące odpowiedzi :D

[mc_pele]

Gdzie była pętla Bartodzieje Wielkie?

zagalopowałem się trochę z tą trasą, tramwaj jeździł jednak raczej ( trudno na 100% określić, wiem tylko o pętlach, trasy sugeruję choć w przypadku tej na Bielawy jest oczywista ;) Jagiellońską nie przez Babią wieś, wtedy nie było przecież jeszcze mostu Pomorskiego OIDP ( zmienię w poście ) także wydaje mi się że pętla Bartodzieje Wielkie była gdzieś w okolicach dzisiejszej pętli Bałtycka, w wakacje czeka mnie trochę siedzenia w bibliotece i archiwum, może dojdę gdzie dokładnie.

Szkoda, że historia nocnych tramów w Bydgoszczy jest tak krótka.

heh, dobre, spokojnie, stopniowo będę dodawał kolejne epizody tej ciekawej historii

[Darek]

Bartodzieje Wielkie to Bałtycka. Heimat- przyjrzyj się dokładnie linii "B" i "C" w Wikipedii.
Linia B została w 36 przedłużona z Gdańskiej wzdłuż Chodkiewicza.
Bartodzieje Wielkie to inna bajka.

[pawel_nk]

Bart. Wlk.

Gdzie była pętla Bartodzieje Wielkie? Szkoda, że historia nocnych tramów w Bydgoszczy jest tak krótka.

Historia nocnych tramwajów wcale nie jes taka krótka.

Stan na rok 1971:
3 Wilczak - Bartodzieje
4 Dworzec PKP - Szpital Ogólny Nr 1 (dzisiejszy Jurasza)
6 Łęgnowo - Os. Leśne (do stadionu Zawisza)
8 Dworzec PKP - Glinki/Os. Kapuściska (prawdopodobnie były warianty)

źródło: Plan miasta z 1971r.

Stan na rok 1977:
3 Wilczak - Bałtycka
4 Dworzec PKP - Bielawy
6 Łęgnowo - stadion Zawisza
8 Dworzec PKP - Os. Kapuściska

źródło: Plan miasta z 1977r.

w obu powyższych planach miast ( z 1971 i 1977) znajduje się taka ciekawostka:
linia nocna autobusowa 57 na trasie Osiedle Błonie - Szubińska - rondo XXX-lecia PRL - Skłodowskiej-Curie - Łęczycka - Fordońska - Witebska

poza tym linie nocne tramwajowe zliwkidowano 31.12.1991, zastąpiono je wtedy liniami autobusowymi 31N, 32N, 33N, 34N, 35N, ale to już osobna kwestia
źródło: historia na stronie MZK Bydgoszcz

[reputed]

Pętla Bartodzieje Wielkie na 100% była mniej więcej w miejscu obecnej pętli przy Bałtyckiej.

[ Dodano: 2008-06-26, 18:56 ]
W 1988 nocne wyglądały tak:
3N Wilczak - Bydgoszcz Wschód
4N Dworzec PKP - Bielawy
6N Łęgnowo - Bielawy
8N Dworzec PKP - Kapuściska

57N Błonie - os. Bajka

[korpi]

BARTODZIEJE WIELKIE

Komunikację ze śródmieściem Bydgoszczy, podobnie jaki i dziś, zapewniał tramwaj kursujący ulicą Fordońską. "3", w kolorze białym ( niektórzy twierdzą że żółtym) dojeżdżała z razu do ulicy Małej.

Po wojnie dwukrotnie przedłużano linię, wpierw do ulicy Polanka, urządzając pętlę w okolicach zlikwidowanego w latach pięćdziesiątych cmentarza ewangelickiego, a później jeszcze dalej, do dzielnicy Bydgoszcz-Wschód.

źródło: http://www.bartodzieje.bydgoszcz.pl/hist.html

[Darek]

Pod koniec lat 70tych linia 8N kursowała z dworca co drugim kursem: do Kapuścisk i na Glinki.

[mc_pele]

CDN

CD


Kursowanie tramwajów nocnych reaktywowano w 1953 roku po wybudowaniu linii tramwajowej "Brda". Podobnie jak w 1949 roku nie były one numerowane, przebieg linii wyglądał następująco:


Dworzec PKP-Dworcowa-Gdańska-Chodkiewicza-Bielawy
Dworzec PKP-Dworcowa-Mostowa-Stary Rynek-Długa-Poznańska-Świętej Trójcy-Nakielska-Wilczak
Dworzec PKP-Dworcowa-Mostowa-Stary Rynek-Zbozowy Rynek-Babia wieś-Toruńska-Spadzista-Łęgnowo

Tramwaje kursowały w równych odstępach co 60 minut.

[mc_pele]

W 1954 roku zmodyfikowano nieco trasy "pomorskich pociągów nocnych", od tego roku tramwaje jeździły na trasach:


Dworzec PKP-Dworcowa-Gdańska-Chodkiewicza-Bielawy
Dworzec PKP-Dworcowa-Mostowa-Stary Rynek-Długa-Poznańska-Świętej Trójcy-Nakielska-Wilczak
Dworzec PKP-Dworcowa-Mostowa-Stary Rynek-Zbozowy Rynek-Babia wieś-Toruńska-Perłowa-W. Bełzy-Perłowa-Toruńska-Spadzista-Łęgnowo
Dworzec PKP-Dworcowa-Mostowa-Stary Rynek-Zbozowy Rynek-Babia wieś-Toruńska-Perłowa-Szpitalna-Solna-Szpitalna-Perłowa-Toruńska-Spadzista-Łęgnowo

rozkłady jazdy prezentowały się następująco:

[#-kursy w niedziele i święta]


Dworzec PKP-Bielawy


odjazdy z Dworca PKP:

23-05,45
0-40
1-30
2-10
3-10,55
4-45#
5-25#

odjazdy z Bielaw:

23-25
0-10
1-10,50
2-35
3-30
4-15
5-05,50#



Dworzec PKP-Wilczak

odjazdy z Dworca PKP

23-05,55
0-50
1-40
3-10
4-00,50
5-45#

odjazdy z Wilczaka:

23-25
0-25
1-15
2-30
3-35
4-25
5-18
6-10#


Co do linii jeżdżących na Łęgnowo znane są tylko odjazdy z Dworca PKP, być może część nocnych kursów dojeżdżała tylko na górny taras, trudno powiedzieć, w rozkładzie nie jest wyszczególnione, mozna jednak domniemać iż wszystkie kursy dojeżdżały na Łęgnowo skoro nic nie wskazuje na to że mogło być inaczej. Powrót z Łęgnowa być może o tych samych godzinach.


Dworzec PKP-Bełzy-Łęgnowo


21-10,45
22-30,50
23-40
00-10,35
01-40
02-20,55
03-20
04-10,45#
05-10#,35#
06-10#

Dworzec PKP-Solna-Łęgnowo


22-20
23-00,30,50
00-40
01-15,50
02-15
03-10,40
04-05,30
05-00,30#

[mc_pele]

Jak widać linie nocne kursowały z wręcz bajeczną dla nas dzisiaj częstotliwością, lata 50te to dobry czas dla Bydgoszczy, widać było skutki wprowadzania planu 6-letniego, bardzo korzystne, centralne położenie Bydgoszczy, istniejący w niej potencjał gospodarczy i demograficzny, dobre tradycje przemysłowo-handlowe oraz zasoby rąk do pracy stały się istotnymi wyznacznikami programu dalszego rozwoju przemysłu w mieście. Charakterystyczną jego cechą była rozbudowa i modernizacja istniejących już zakładów w branżach o wieloletnich tradycjach i znacznych osiągnięciach gospodarczych, dzięki nakładom inwestycyjnym w latach 1950-1955 rozbudowano m.in. Pomorskie Zakłady Budowy Maszyn, Pomorską Wytwórnię Sprzętu Instalacyjnego, Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego, Zjednoczone Zakłady Rowerowe, Zakłady Przemysłu Gumowego, Bydgoską Fabrykę Akordeonów, Fabrykę Obrabiarek do Drewna, Bydgoskie Zakłady Piwowarskie, Zakłady Metalowe Obróbki Precyzyjnej, Spółdzielnię Pracy „Proczesam”. W gronie całkiem nowych inwestycji znalazły się Fabryka Ekstraktów Garbarskich, Bydgoska Fabryka Urządzeń Chłodniczych oraz 121 większych i mniejszych zakładów przemysłowych. W tym samym czasie rozwijało się zaplecze budownictwa, powstało szereg nowych przedsiębiorstw skupionych w zjednoczeniach Budownictwa Miejskiego, Robót Lądowo-Inżynieryjnych oraz Bydgoskim Przemysłowym Zjednoczeniu Budowlanym. Widocznym efektem procesów industrializacji był wzrost zatrudnienia w gospodarce o 11%, w przemyśle aż ponad 26 %, wartość produkcji przemysłowej w roku 1955 wyniosła 3584 milionów złotych. Podczas industrializacji planu 6-letniego liczba ludności Bydgoszczy wzrosła o 40 tysięcy czyli prawie 30%. Pod koniec okresu objętego planem odsetek ludności miasta nad Brdą czynny zawodowo przekroczył 41 %, wśród zatrudnionych w gospodarce uspołecznionej kobiety stanowiły już 35%, w przemyśle odsetek ten był jeszcze większy – 35,8 %. Bydgoskie zasoby siły roboczej były więc niemal już w pełni wykorzystane choć potencjalne rezerwy tkwiły jeszcze w zatrudnieniu kolejnych kobiet. W tej sytuacji dalszy rozwój przemysłu spowodował coraz bardziej odczuwalne zjawisko dojazdów do pracy w Bydgoszczy z okolic, liczba dojeżdżających codziennie do pracy w Bydgoszczy w 1956 roku przekroczyła 6 tysięcy i stale rosła. W tym okresie struktura przemysłu bydgoskiego przedstawiała jeszcze tradycyjny układ, największy udział w produkcji przemysłowej miał wciąż przemysł spożywczy – około 20%, tuż za nim przemysł skórzano-obuwniczy – 16,2%, dalej środków transportu – 14,7%, chemiczny i gumowy – 14,3%, włókienniczy i odzieżowy – 12,1% oraz drzewny-3,6%. Przemysł elektrotechniczny czyli łącznie przemysły : elektrotechniczny, maszynowy, konstrukcji metalowych, metalowy i środków transportu wytwarzał ogółem 30% wartości całego przemysłu Bydgoszczy. Struktura zatrudnienia prezentowała się następująco : przemysł elektromaszynowy - 44% pracowników przemysłu uspołecznionego, chemiczny - 11% , włókienniczy i odzieżowy, skórzano-obuwniczy oraz spożywczy – po około 9%. Skutkiem rozwoju gospodarczego miasta był rozwój komunikacji miejskiej, linia "Brda" jest do dzisiaj szkieletem komunikacji tramwajowej w mieście, szkoda że nie zostało za dużo z tamtejszego układu tramwajowej komunikacji nocnej

CDN

[kwiatas]

widzę że się za prace magisterską wziąłeś Z której książki to przepisałeś.

[mc_pele]

widzę że się za prace magisterską wziąłeś

heh, liczyłem że dostanę wpis jak oddam jeden rozdział ale to działa na trochę innej zasadzie na 5 roku :D Jak już zacząłem to skończę, jak będę tyrał w tesco może z mgr będę miał szansę zostać kierownikiem zmiany :D

Z której książki to przepisałeś.

z jakiej tam książki, to nieocenione i niedocenione pokłady mojej wiedzy ;D Co do rozkładów to wszystkich zainteresowanych zapraszam do czytelni regionalnej miejskiej biblioteki, mają nawet indeks artykułów o tematyce komunikacji miejskiej w Bydgoszczy, ksero dużo kosztuje ale zdjęcia robić można

[Darek]

do czytelni regionalnej miejskiej biblioteki

Tej na Starym Rynku? Trzeba się zapisywać?

[mc_pele]

Tej na Starym Rynku?

tak

Trzeba się zapisywać?

wydaje mi się że do czytelni nie trzeba, fakt że zawsze pytają mnie o kartę biblioteczną ale chyba wystarczy mieć jakikolwiek dokument, nawet legitymację szkolną/studencką


hm... tylko głowy nie dam czy w tym spisie artykułów będą te rozkłady gdyż głównie tam są skatalogowane najnowsze artykuły... ( jest dużo o historii autorstwa Stanisława Sitarka-także polecam ) jakby nie było to powyższe rozkłady znaleźć można w Gazecie Pomorskiej nr 27/1949, gazecie Pomorskiej nr 171/1953 oraz Ilustrowanym Kurierze Polskim nr 280/1954.

Dobrze by było też dorwać "100 lat tramwajów w Bydgoszczy" Stanisława Sitarka której obecnie poszukuję oraz "120 lat komunikacji miejskiej w Bydgoszczy" tegoż autora, obecnie poszukiwane są środki na publikację ksiązki, może jednak udałoby się jakoś zdobyć rękopis ;)

[Mati]

W Bydgoskim Informatorze Komunikacyjnym były wymienione dwie linie nocne tramwajowe: 3 i 6. A przed momentem popełnienia największej głupoty w Waszym pięknym mieście, na na nockach kursowały do tego 1, 4 i 8, czyli na odżałowanej trasie do dworca. Że też mieli do słuchania mieszkańcy budynku położonego wewnątrz pętli, jak tak sobie eNka zakręcała na Zygmunta Augusta.

[korpi]

Że też mieli do słuchania mieszkańcy budynku położonego wewnątrz pętli

A na Bielawach co jest? Tylko że często ptaszki to słuchają ;p

[Mati]

A na Bielawach, jak to kiedyś kolega opowiadał, siedzą sobie panowie w ogródku piwnym sącząc piwko i oglądają, jak przejeżdża sobie osiemsetpiątka. Tak czy siak pętle dookoła budynków mieszkalnych to taka bydgoska "specjalność". Bo w Grudziądzu też są takie dwie pętle - Południowa i Tarpno, ale wokół jakiegoś parterowego lokalu gastronomicznego (Bar "Pętla" na Południowej i dawna restauracja, a obecnie jakiś sklep w Tarpnie). W Szczecinie na Niebuszewie tramwaj objeżdża cały kwartał, ale jedzie ulicami, a nie gdzieś przez podwórko.

/s: temat jest o tramwajach nocnych a nie o pętlach dookoła budynków

[mc_pele]

A przed momentem popełnienia największej głupoty w Waszym pięknym mieście, na na nockach kursowały do tego 1, 4 i 8, czyli na odżałowanej trasie do dworca..

Trzeba jednak pamiętać że była to "stara" jedynka - Dworzec PKP - Okole i Dworzec PKP - Długa, na "nowej" 1 PKP-Wyścigowa i LPKiW-Wyścigowa nocek nigdy nie było. Były także tramwaje nocne PKP - Bielawy które można by podciągnąć pod 2 kursującą wtedy na trasie Bielawy - Długa

[Darek]

Co do linii jeżdżących na Łęgnowo znane są tylko odjazdy z Dworca PKP, być może część nocnych kursów dojeżdżała tylko na górny taras, trudno powiedzieć, w rozkładzie nie jest wyszczególnione, mozna jednak domniemać iż wszystkie kursy dojeżdżały na Łęgnowo skoro nic nie wskazuje na to że mogło być inaczej. Powrót z Łęgnowa być może o tych samych godzinach.

Co prawda minęły dwa lata od tego postu, ale znalazłem dokładny rozkład tramwajów nocnych z 53 roku:
DWORZEC - BIELAWY:
22:48; 23:00; 0:40; 1:42; 2:50; 3:55; 4:45
BIELAWY - DWORZEC:
23:08; 23:52; 1:05; 2:10; 3:20; 4:15; 5:05

DWORZEC - WILCZAK
23:00; 0:40; 1:40; 2:50; 3:50; 4:45
WILCZAK- DWORZEC
23:40; 1:10; 2:10; 3:20; 4:20; 5:10

TRASA DWORZEC- BEŁZY- ŁĘGNOWO- BEŁZY- DWORZEC:
DWORZEC - BEŁZY (dziś Kapuściska)
21:10; 23:20; 1:40
Z BEŁZY NA ŁĘGNOWO:
21:45; 23:50; 2:20
Z ŁĘGNOWA NA BEŁZY:
22:20; 0:25; 2:55
Z BEŁZY NA DWORZEC:
22:40; 0:50; 3:20; 4:10B (tylko do Babiej Wsi)

TRASA DWORZEC- SOLNA- ŁĘGNOWO- SOLNA- DWORZEC:
DWORZEC- SOLNA (dziś Glinki)
22:20; 0:40; 2:50
SOLNA- ŁĘGNOWO
23:00; 1:15; 3:20
ŁĘGNOWO- SOLNA
23:30; 1:40; 3:55
SOLNA- DWORZEC
23:50; 2:10; 4:15B (tylko do Babiej Wsi)

Jak widać na każdej linii kursował 1 wóz. Odjazdy w Łęgnowa miały mniej więcej takie same odstępy dzięki poprowadzeniu dwóch linii. Warto zauważyć że tramwaje z Łęgnowa dojeżdżały na Glinki czasie porównywalnym do dzisiejszej 9.
Odjazdy z dworca były zsynchronizowane z pociągami nocnymi.
Źródło: IKP, nr 188/1953, s.5, 8.08.53